gitariste met iets te brede belangstelling
‘We zijn de dode olifanten die achterblijven wanneer het ivoor er zonder pardon is afgesloopt.’
Een metafoor van Marleen Stikker uit Het internet is stuk, haar boek met de optimistische ondertitel: maar we kunnen het repareren.
Het internet is stuk bestaat uit drie delen: De opkomst van het internet, aan de hand van een beschrijving van de Digitale Stad waar Stikker ‘burgemeester’ van werd. Een angstaanjagend middendeel waarin de huidige stand van zaken wordt besproken, en een optimistische afsluiter. Die doet na alle datahandel, surveillance capitalism, artificial intelligence en door dictators gefinancierde start ups die onze samenleving ontwrichten nogal naïef aan. Maar Marleen Stikker heeft er meer verstand van dan ik. Daar hou ik me dan maar aan vast.
Datastropers
Als iets gratis is, ben je zelf het product. Dat dringt maar heel langzaam tot de mensheid door. Maar onze data worden niet alleen door ‘gratis’ diensten verzameld. Het gebeurt permanent. Op straat, in de winkel, op het vliegveld of station. Via onze telefoon, computer of leasefiets.
Bedrijven en instanties die onze data verzamelen weten onze naam, geboortedatum, seksuele voorkeur, politieke voorkeur, geschat jaarinkomen, stroomverbruik, -inclusief wanneer, waarvoor en hoelang – om maar wat te noemen. Ze weten naar welke programma’s we kijken, waarvoor of waartegen we verzekerd zijn, waar we geld aan uitgeven en op welk moment we dat doen. Ze weten wanneer we ons waarheen verplaatsen en of we dat met de auto, een Uber, een leenfiets of het openbaar vervoer doen. En ze weten nog veel en veel meer. Ze verzamelen die data via apparaten die we niet open kunnen maken, via code die we niet kunnen lezen, via algoritmes die geheim zijn.
Met onze gegevens worden zakken vol geld verdiend. Ze worden verkocht en gekocht. Wij weten niet door wie en we weten niet aan wie. Maar ongetwijfeld ook door en aan mensen, bedrijven en politiek leiders , die niet altijd het beste met ons voor hebben.
Datahandel is maar een van de aspecten die in Het internet is stuk aan bod komen. Ik zeg: lees dat boek. Al word je er, ondanks de optimistische afsluiter, niet bepaald vrolijk van.
We gingen naar Amersfoort want er was iets met Friso zijn vader. Het bleek een boekpresentatie te zijn over diens leven en werk en de opening van een tentoonstelling, samengesteld door de schrijver van het boek, Wichard Maassen.
Schilderijen, reclamefilmpjes, boekomslagen, platenhoezen, uithangborden, Max Keuris maakte het allemaal. Hij leed aan een rusteloze natuur en had, vermoed ik, een grote bek. In het boek wordt hij een onstuimig mens genoemd.
Zijn zoon is ook onstuimig en kan ook van alles, maar vooral heel goed fotograferen. Een aantal foto’s van hem is onderdeel van de tentoonstelling. Op zijn website staan er nog veel mee, waaronder een prachtige serie over nóg een Keuris: Friso’s halfbroer Tristan. Oudste zoon van vader Max.
De fantastische componist kwam er op de boekpresentatie een beetje bekaaid van af. Finalisten van het weliswaar naar hem vernoemde Kamermuziek Concours speelden twee muzikale intermezzi maar daar was geen noot bij die door hem geschreven was. ‘Te moeilijk’ was de verklaring. Begrijpelijk want het Keuris Concours is voor amateurs. Maar waarom voor deze ene keer niet ook, één profi ingehuurd om die zijn Canzone te laten spelen?
Afijn. Ga naar de tentoonstelling om de schilderijen te zien. Lees het boek, waarin naast het levensverhaal en het werk van de kunstenaar, ook nog de strijd van de weduwe aan de orde komt, die het ‘BKR-werk’ wilde terugkopen. Of bekijk hieronder het door Max Keuris geregisseerde, ontzettend lieve, maar vooral ook muzikaal zo ontzettend goed in elkaar zittende reclamefilmpje. Afkomstig uit de Dollywoodstudio, waar hij als art-director werkzaam was.
Dansen op muziek van Bach wordt op een podium vrijwel altijd iets oubolligs in een rare jurk of een choreografie die zwakker is dan de muziek waarop die wordt uitgevoerd en daarom ergernis opwekt. Daar is bij de Brandenburgse concerten van Rosas, het gezelschap van Anne Teresa de Keersmaeker absoluut geen sprake van.
In een volledig eigen danstaal heeft Anne Teresa de Keersmaeker de Brandenburgse Concerten gevangen in menselijke beweging. Huppelen, rennen, lopen, zwieren, draaien. Het lijkt willekeurig maar dat is het niet. Als je goed kijkt zie je de architectuur van de compositie. Stemmen die zich losmaken en weer opgaan in het geheel, sequensen, versieringen, inzetten en versieringen. Het is allemaal zichtbaar.
Ik zag de voorstelling tijdens het Holland Festival in Carré. Hij duurde 2 uur zonder pauze. Blij als een kind huppelde ik naar huis. Daar vond ik een illegale download. Stap eens in rond 36:50, als het derde Brandenburgs Concert inzet en zet volgende keer als je gaat hardlopen, Bach op je playlist.
De voorstelling is nog te zien in het theater. Ga kijken. Als je niet kunt, hoop dan dat hij wordt hernomen.
https://www.rosas.be/nl/productions/654-the-six-brandenburg-concertos
“Er hangt een stroperige, weeë lucht en er ligt een vlies op de hemel zoals het vlies over de ogen van de blinden ligt. De gletsjer hoest, de bergen ontpoppen zich als een woeste, wrede godheid die de mensen straft omdat ze zich hebben willen meten met wat sterker is dan zij.
uit : Nawoord van de vertaler
De grote angst in de bergen van de Zwitser Charles-Ferdinand Ramuz is een prachtig, sprookjesachtig, ‘bij vlagen hallucinatoir’ geschreven boek waarin zich niet minder dan een ramp voltrekt. De vertaling van Rokus Hofstede is prachtig.
Tot mijn grote vreugde bewoont Hofstede samen met Martin de Haan een virtuele schrijfkamer: Blog en archief, ramsjwinkeltje en privé-encyclopedie. Lang leve het internet.
Voor diegenen die ook een brede belangstelling hebben: Charles-Ferdinand Ramuz schreef nog veel meer, waaronder de tekst van Stawinsky’s Histoire du soldat, hieronder waarschijnlijk in de vertaling van Martinus Nijhoff.
