Esther Steenbergen

gitariste met iets te brede belangstelling

met Anneleen Bijnen

We studeerden ooit op hetzelfde conservatorium maar verloren elkaar uit het oog. Afgelopen zomer stuurde ze me een bericht dat ze iets met gitaar wilde doen en een maand geleden vroeg ze of ik zin had om – samen met haar – in te vallen. Dus nu hebben we een concert.

Wat ik ervan begrepen heb is dat de organisatie nog al bezocht wordt door ziekte, burn outs en tijdgebrek. Daarom vrezen we dat er weinig publiek zal zijn. Maar wie weet is onze vrees ongegrond. Kom kijken, zou ik willen zeggen. Anneleen kan heel mooi zingen.

ESTHER Steenbergen Guitar-Photo Erik Veld Megavolt-1000-4417

Blijf op de hoogte

ontvang af en toe een nieuwsbrief

aanmelden

Concerto voor Six

De trein had vertraging. Ik miste de repetitie en belandde in het niemandsland, voor aanvang van het concert. Het stuk waarvoor ik was ingehuurd stond als laatste geprogrammeerd. Het weer was slecht. Het concert uitverkocht. Op de gang viel niks te beleven. Ik besloot in de kleedkamer te blijven. Af en toe melde zich een lid van het ad hoc ensemble dat voor het programma van die avond was samengesteld.

Een violiste maakte zich op. Een ander nam nog even iets door. En weer een ander had voor het eerst van haar leven een Hema broek aan en was daar ZO tevreden mee. Ja ECHT.

‘Je kunt er wel reclame voor gaan maken’, suggereerde ik. ‘Nou, ik heb nog wel een heel goede review achtergelaten.’ ECHT? ja Echt.

Daarna zat ik weer alleen.

Het stuk waarvoor ik was ingehuurd duurde 12 min. Die waren na zes uur kleedkamer best snel voorbij. In de trein terug droomde ik over de Hema als sponsor van een muziekfestival met Hema & Variaties als compositieopdracht.

ESTHER Steenbergen Guitar-Photo Erik Veld Megavolt-1000-4417

Blijf op de hoogte

ontvang af en toe een nieuwsbrief

aanmelden

The Favourite

Gaan. Gaan. Gaan. Allemaal naar The Favourite gaan. Kies voor een bioscoop met een groot scherm en een goede geluidsinstallatie want in deze fantastische film klinkt echt prachtige muziek. Op Wikipedia en IMDB komt die muziek er, wat naam en toenaam betreft, nogal bekaaid vanaf. Op de aftiteling zijn componist en compositie heel kunstzinnig, volkomen onleesbaar vormgegeven. Gelukkig kwam ik bij Tunefind terecht. Ik wist niet dat die site bestond maar handig is die wel. ‘Wat is dat ook alweer’ dacht ik, toen ik de bioscoop uitliep. Nu weet ik het weer.

Gitaristen Kollektief

Geïnspireerd door een optreden van John Williams en Paco Peña in het Concertgebouw begon amateurgitarist Christiaan Beijer in 1977 met het organiseren van gitaarconcerten en -festivals in Nederland. Dat deed hij onder de naam Gitaristen Kollektief.

john williams paco peña

John Williams (klassiek) en Paco Peña (flamenco) hadden om en om opgetreden en het concert samen afgesloten. Precies dát werd de formule van het Gitaristen Kollektief:  korte optredens van gitaristen uit verschillende stijlen, in één concert te beluisteren.

Actief

Het Kollektief was uiterst actief. Er was elke maand een concert in Theater Bellevue én een gitaarcafé voor aanstormend talent. Er waren speciale concerten voor gitaristen “van bijzondere klasse” en in de periode 1977 tot 1983 organiseerde het Gitaristen Kollektief vijf grote gitaarfestivals, waaronder twee in de grote zaal van het Concertgebouw. Ook ging het Gitaristen Kollektief op reis door Nederland. De concerten die in Bellevue plaatsvonden waren te beluisteren in Gitariteiten, het wekelijkse radioprogramma van Eddy Christiani.

Internationale aandacht

Het Gitaristen Kollektief trok wereldwijd aandacht en tientallen gitaristen traden op tijdens de festivals en concerten. Van klassiek tot jazz, van flamenco tot blues, van latin tot freestyle, van fingerpicking tot jazz manouche / Django Reinhardt stijl. Gitaristen als Roberto Aussel, Sergio en Odair Assad, Kazuhito Yamashita, John Mills, John Williams, David Russell, Balthazar Benitez, Milan Zilenka, Vladimir Mikulka, Suzanne Mebes, Amsterdams Gitaartrio, Eduardo Falu, Jan Akkerman, Harry Sacksioni, Paco Pena, Juan Martin, Pepe Habichuela, Eric Vaarzon Morel, Wim Overgaauw, Gypsiegroep WASO, Klaus Flenter “So much guitar”, etc. etc…

Gitaristen Kollektief Archief

Gitaristen Kollektief Archief

‘Het archief kijkt mij verwijtend aan, met een blik van komt er nog wat van, doe je er nog wat mee?’

Het Gitaristen Kollektief heeft van 1977 tot 1983 bestaan. Christiaan Beijer bezit een groot archief met geluidsmateriaal op kwalitatief hoogwaardige Revox tapes en honderden foto’s, programma’s, recensies en LP’s. Ook beschikt hij over de benodigde afspeelapparatuur.

Student

Is er niet een conservatoriumstudent of aankomend muziekwetenschapper, op zoek naar een onderwerp voor een scriptie of paper? Of een liefhebber of muziekhistoricus die de geschiedenis van de gitaar in Nederland in kaart wil brengen? Misschien is er wel iemand die iets met al die opnames wil doen? Wie weet is er zelfs wel een potje voor te vinden, zodat er een mooie uitgave of website van gemaakt kan worden?

Interesse?

Carlos Moscardini. Alsnog.

Afgelopen zaterdag voor een bijna uitverkochte zaal stond in onze serie  iets niet op het programma, wat wel was aangekondigd. Ik vermoedde dat dat geen probleem zou opleveren maar de eerste de beste die ik sprak begon over Moscardini.

Roberto Aussel, de solist van de avond wilde liever niet iets hoeven zeggen voorafgaand aan zijn concert, dus deed ik het maar. “Geen Moscardini dus. Maar wel heel veel ander moois.”

Na afloop van het concert vroeg iemand wat of ik toch gezegd had. Ze had er niets van verstaan. Moscardini? Dat er tijdens het concert geen muziek van Moscardini had geklonken, was haar niet opgevallen.

Voor de mensen die hem toch gemist hebben, of zijn muziek hadden willen leren kennen: Hieronder een cd van Moscardini. Een oudje. Door de meester zelf gespeeld.

Meesterpianisten

meesterpianisten-Marco Riaskoff - meesterpianisten bijzondere mensen-sokolov

Meesterpianisten moeilijke mensen?
Och, ik spreek liever van bijzondere mensen…

“Drie weken voor het concert kreeg de Amerikaanse pianist Earl Wild een hartaanval maar hij wilde, nee hij moést zijn concert geven in het Concertgebouw. Er zat een arts op de eerste rij, een huisvriend met een bloeddrukmeter in de kleedkamer en we hadden een paar extra lampjes bij het rechterpedaal neergezet want aan zijn rechteroog was hij praktisch blind. De grote vraag was natuurlijk of hij Fantaisie Impromptu zou kunnen spelen? Met al die medicijnen… Konden zijn vingers het nog wel aan?  Tijdens de repetities leek dat een probleem maar op het concert… Ik vond het werkelijk het hoogtepunt van de avond.”

Earl Wild overleed vijf jaar later op 94 jarige leeftijd. “Wat worden ze toch oud, die pianisten”, zei Clairy. “Dirigenten worden nog ouder”, sprak Marco. “Dat komt door al die bewegingen die ze met hun armen maken.”

Muzikale Kring

Impresario Marco Riaskoff was te gast in de Muzikale Kring. Zijn prestigieuze pianoserie in de grote zaal van het Concertgebouw van Amsterdam beleeft dit seizoen zijn 32ste editie. Het gesprek ging over de opbouw van zo’n instituut, over zijn favoriete klavierleeuwen en toonfluisteraars en over Martha Argerich, die hij ondanks haar twee afzeggingen, toch weer heeft uitgenodigd

Op de verjaardag van Mischa Maisky kwam ik haar tegen en was het toch weer gezellig. Nee, geen excuses. Maar ja, ik wil het publiek de gelegenheid ook niet ontnemen…. Want ze is natuurlijk fantastisch…

Meesterpianisten

Riaskoff begon in ’85 voor zichzelf. “Andere pianoseries programmeerden alleen mensen uit hun eigen stal maar ik programmeerde zonder rekening te houden met wie hen vertegenwoordigde”. “Je schoot onder andermans veren!”, zei Clairy. “Dat zou je zo kunnen noemen”, zei Marco.  De series verdwenen “langzamerhand op natuurlijke wijze”. Met het Concertgebouw sprak hij af dat zij niet óók een pianoserie zouden programmeren.

“Ik introduceer enkel mensen met wie ik iets heb”,  zei Riaskoff. Earl Wild, Alfred Brendel en Alexander Gravylyuk, om er maar een paar te noemen. Met Radu Lupu kreeg hij een speciale band en ontwikkelde hij een heuse vriendschap. “Door Lupu heb ik een wereld ontdekt.” We luisterden naar Lupu die Schubert speelt.  “Hij vertrekt vanuit de stilte hoor je wel.”

Arcadi Volodos

“Arcadi Volodos heb ik zelf ontdekt. Die wilde helemaal niet meer optreden. Zijn vorige manager, Mijnheer Wilford van Colombia Artist Management had een clown van hem gemaakt. Iemand gaf mij een cassettebandje, een abominabele amateuropname van een concert. Op een dag was ik alleen op kantoor en ik dacht, ik zal er toch eens naar luisteren. Héél bijzonder. Later vroeg Lupu of ik wel eens van Volodos had gehoord. Lupu zei ‘Volodos heeft meer techniek in zijn pink dan ik in beide handen.’ Dat is onzin natuurlijk. Maar toen wist ik wel, die kan ik met een gerust hart uitnodigen.”

Behalve piano kwam ook viool, schaatsen en jodelen – jazeker, jodelen – ter sprake. De financiële situatie van de serie blijkt niet zo rooskleurig als menigeen denkt. “Het lijkt misschien wel of die zaal elke keer is uitverkocht, maar dat is echt niet altijd zo.” Waarop Clairy, Dominique en ondergetekende spontaan kaarten bestelden.
Wie dat ook wil, doet dat via de website van Meesterpianisten.

Hieronder de fragmenten die Marco Riaskoff heeft laten horen.

Nieuwsbrief Muzikale Kring
Nieuwsbrief Esther Steenbergen

Foto helemaal boven: Grigori Sokolov. Foto via Instagram

Johan Dorrestein

MAN ACHTER DE SCHERMEN

De nieuwjaarsmatinee van het Nederlands Blazers Ensemble, een obligatie voor een huisconcert en de Roma Rock School in Macedonië. U heeft er misschien wel eens van gehoord, maar dat Johan Dorrestein er bij betrokken was, wist u waarschijnlijk niet.

johan dorrestein

Als minister van financiën van tal van ensembles en festivals wordt hij geacht het culturele huishoudboekje in de gaten te houden maar zijn roem dankt hij vooral aan zijn vermogen tot het ‘binnenhalen’ van geld.

Hoe doet hij dat toch,  subsidiegevers overtuigen een project te financieren? Kan hij een ensemble naar een hoger niveau tillen? Mag hij zich ongestraft met de inhoud bemoeien? Vindt hij het eigenlijk wel leuk om zakelijk leider te zijn? Was hij niet liever muzikant gebleven?

MUZIKALE KRING
Allemaal vragen die aan de orde kwamen tijdens de Muzikale Kring.  Het antwoord kwam neer op: je doet het samen. Laat je inspireren en zoek mensen die jouw idee een goed idee vinden. Die jouw enthousiasme willen delen. Organisatorisch, muzikaal én financieel. Een belangrijke les tussen de regels : maak reuring. Laat onverwachte gebeurtenissen plaatsvinden. Op het podium. In de zaal. In de pauze. 

JOHAN DORRESTEIN
Johan Dorrestein begon als regelneef voor het Amsterdams Gitaartrio waar hij lid van was, en groeide uit tot zakelijk leider van groepen en ensembles als de Amsterdamse Bach Solisten, het Nederlands Blazers Ensemble en Musicians without Borders. Hij was een van the founding fathers van Splendor en werkt tegenwoordig, na een tussenstop bij het Holland Festival, voor de Cello Biënnale.

OVEREENKOMSTEN
Clairy zag overeenkomsten: Een gitarist. Voormalig lid van het Amsterdams Gitaartrio. Goed in organiseren. Maar wat mij betreft houdt het daar op. Om maar iets te noemen. Johan speelt geen gitaar meer.

Hier speelde Johan Dorrestein nog wel samen met Olga Franssen en Helenus de Rijke :
Are you afraid of the dark van Chiel Meijering
blijf op de hoogte van de muzikale kring

Weergoden in Taiwan

Tien minuten voor mijn concert begon het keihard te regenen. Toen ik het podium betrad brak het onweer los. Bliksemschichten en keiharde knallen begeleidden mijn concert.

Otto en ik waren te gast op het jaarlijkse gitaarseminar van Taiwan. Otto gaf lezingen en leerde aanwezige gitaristen om kleine reparaties zelf uit te voeren. Ik gaf ‘het’ concert en de dagen daarna een aantal masterclasses. Als ware VIPS werden we ontvangen. In de aankondiging werd gesproken over ‘het liefdespaar’.

De organisatie van het festival had alles perfect voorbereid.  Maar het noodweer kwam als een verassing.

Na de toegift was niet alleen het concert afgelopen, ook het onweer was voorbij.  Ik zei ‘dat is ook toevallig’ maar iemand uit het publiek zei dat het het werk van de goden was geweest.  ‘Die hebben de mensen de kerk in gedirigeerd om naar je concert te komen luisteren.’

In dat geval hadden ze er geen gras over laten groeien. De bliksem had gaten in het wegdek geslagen. Ook in dat van de startbaan van het vliegveld zodat een aantal vluchten moesten worden geannuleerd.

Maar, het moet gezegd, de kerk zat lekker vol.

Programma

Het festival vroeg of ik een soloconcert wilde komen geven. Maar alleen is maar alleen. Dus of er niet af en toe iemand mee mocht doen? Dat mocht.

Programma

J.S.Bach (1675-1750)
Suite BWV 1006a
Prelude – Loure – Gavotte -Menuett I&II -Bourrée -Gigue

Yuquijiro Yocoh
Sakura Theme & Variations

Met mezzo Cheng Hai-Yun
selectie Arie Antiche

Heitor Villa-Lobos (1887-1959)
Suite Populaire Brésilienne
Mazurka  Chôro – Schottisch Chõro – Valsa Chôro -Gavotta Chõro – Chõrinho

Met violist Tsai Tsung-Yen
Astor Piazzolla (1921-1992)
Café 1930

Vittori Monti (1868-1922)
Czardas 

  • toegift met mezzo sopraan Cheng Hai-Yun en violist Tsung-Yen Tsai
  • Otto geeft een workshop

Gitaarfestival op Cyprus

Er was een grens, een paspoortcontrole en een gitaarfestival. Op dat festival heb ik lesgegeven en ik was de enige niet. Zoran Dukic was er ook.

Ik ken Zoran al sinds we nog samen in Keulen aan de Hochschule studeerden. Ik kwam uit Nederland, hij uit Joegoslavië. Daar brak oorlog uit en toen zat Zoran zonder land, zonder nationaliteit en zonder studiebeurs.

Er bleek nóg een gitaarfestival op Cyprus. De kans dat ik daar uitgenodigd wordt schijnt te zijn afgenomen nu ik op dit festival ben geweest. Noord en Zuid liggen elkaar niet en hun regeringen gooien zo nu dan ook nog wat olie op het vuur.

Op het festival citeerde Zoran iemand wiens naam hij vergeten was. ‘Drie dingen veroorzaken de grootste problemen tussen de mensen: Liefde, Religie en Nationalisme.’

Blijf op de hoogte

Copyright

Lisa was 7 toen ze meedeed aan een door Ymere georganiseerd project over ‘spelen in de stad’ . Ze schreef het volgende gedicht:

Ik speel in de stad met jou
Ik speel in de stad met de kou
Ik speel in de stad, met alles wat er bestaat

De slotregel werd mega-groot en prachtig vormgegeven, op een Amsterdamse muur geschilderd en trekt veel aandacht. Van I-Amsterdam, van passerende fietsers, van door de straat slenterende voetgangers en van talloze toeristen die zich al dan niet, door zelfbenoemde stadsgidsen door Amsterdam en de Jordaan laten rondleiden. Zo verschijnt Lisa’s gedicht op Instagram, Tumbler, Pinterest en weet ik waar allemaal.

ik speel in de stad - lisa van der schouw- op google

De publicatie van het gedicht is natuurlijk een fantastisch initiatief van woningcorporatie Ymere. Het is alleen jammer dat de vormgever wel zijn naam onder het gedicht heeft gezet, maar die van Lisa is vergeten.

Ik speel in de stad met alles wat er bestaat-copyright lisa van der schouw