speelt | schrijft | organiseert
Pierre Audi weet: ‘een musicus is een musicus. Een acteur is een acteur. Een zanger is een musicus. Geen acteur.’
Hij zegt het tegen Suzanne Stephens, een van de weduwen van componist Karl Heinz Stockhausen. Ze is dramaturgisch adviseur van zijn opera en kijkt bedenkelijk. De partituur van haar geliefde Karl Heinz staat bomvol regieaanwijzingen voor de musici.
Maar de regisseur van de opera Aus Licht is onverbiddelijk: ‘Het is mijn taak om te voorkomen dat het er belachelijk uitziet’.
Ik ben bang dat ik een trauma heb, zei Linda Polman.
Natuurlijk heeft u een trauma, antwoordde de psychiater. Maar u heeft er blijkbaar geen last van.
In een marathoninterview vertelt de onderzoeksjournaliste over een massaslachting in Rwanda waar ze getuige van was. ‘Ik raakte in een shock die mij in staat stelde, gedistantieerd van mezelf te handelen’, vertelt ze Hans Jaap Melissen, de interviewer.
Van de gruwelijkheden krijgt ze tot haar eigen verbazing, geen last. ‘Ik dacht er niet aan. Lag er niet wakker van. Ik droomde er niet over.’
Toch gaat ze, gealarmeerd door collega’s die gemankeerd uit Joegoslavië terugkwamen, naar Centrum ’40-’45, een instituut gespecialiseerd in traumaverwerking.
De psychiater van dienst ontvouwt haar zijn theorie: de mens is een emmer. Gedurende het leven raakt die emmer gevuld. Als de emmer overstroomt, gaat het mis. Polmans emmer was nog niet vol en stroomde niet over.
Ik fantaseerde er op door. Dat niet iedereen dezelfde maat emmer heeft. Of dat er bij sommige mensen misschien wel een heel klein gaatje in zit. Zo kwam There’s a Hole in my Bucket in een heel ander daglicht te staan.
De mooiste uitvoering van het beroemde liedje hoorde ik, toevallig of niet, op de begrafenis van een moeder wier kinderen en man bij wijze van spreken tot aan hun enkels in de inhoud van elkaars overgelopen emmers stonden. Toch maakte die moeder op mij altijd een vrij opgeruimde indruk.
Linda Polman | Het hele interview | Hans Jaap Melissen |
Esther Steenbergen
Speelt | Schrijft | Produceert
Dit is een bericht uit
Gehoord | Gezien | Gelezen
Blijf op de hoogte
Nieuwsbrief
Ik sta blijkbaar op een paar perslijsten want steeds vaker krijg ik een uitnodiging voor een preview. Laat ik maar eens gaan, dacht ik als aspirant galeriehoudster. Eens kijken hoe het er in de echte wereld aan toegaat.
Zo kwam ik bij Onward & Upward terecht, een tentoonstelling in Droog, gecureerd door grand old Renny Ramakers en de door haar uitgenodigde Liselore Frowijn.
Het oorspronkelijke idee was een post quarantaine tentoonstelling maar het gaat altijd anders dan je denkt. Tijdens het selecteren van de kunstwerken bleek niet in quarantaine de verbindende factor, maar troost. De behoefte aan troost. Want we leven in onzekere tijden. Pandemie of geen pandemie.
Al voorbereidend brachten beide dames in lockdown veel tijd in hun tuin door. Voltaire schreef ooit iets over een jardin wat mooi aansloot bij de expositie en een tuin is nu eenmaal vaak troostrijker dan een witte muur, aldus Ramakers in haar welkomstwoord. Zo kwamen de geselecteerde kunstwerken van Onward & Upward in een als surrealistische tuin, vormgegeven ruimte terecht.
Die vormgeving doet soms een beetje geforceerd aan. Maar bij het sluitstuk van de tentoonstelling, de streelrobot, pakt het perfect uit. Of ik hem wilde uitproberen, vroeg de kunstenares. Ik mocht mijn BH aanhouden.
Onward & Upward van 2-10-2020 tot 17-1-2021 in Droog – Staalstraat – Amsterdam
Ga maar lekker zelf kijken. Er hangen zoals altijd mooie en minder mooie werken.
Onward & Upward | Renny Ramakers | Liselore Frowijn | Il faut cultiver | Droog
‘We zijn de dode olifanten die achterblijven wanneer het ivoor er zonder pardon is afgesloopt.’
Een metafoor van Marleen Stikker uit Het internet is stuk, haar boek met de optimistische ondertitel: maar we kunnen het repareren.
Het internet is stuk bestaat uit drie delen: De opkomst van het internet, een angstaanjagend middendeel en een optimistische afsluiter. Die doet na alle datahandel, surveillance capitalism, artificial intelligence en door dictators gefinancierde start ups die onze samenleving ontwrichten nogal naïef aan. Maar Marleen Stikker heeft er meer verstand van dan ik. Daar hou ik me dan maar aan vast.
Datastropers
Als iets gratis is, ben je zelf het product. Dat dringt maar heel langzaam tot de mensheid door. Maar onze data worden niet alleen door ‘gratis’ diensten verzameld. Het gebeurt permanent. Op straat, in de winkel, op het vliegveld of station. Via onze telefoon, computer of leasefiets.
Bedrijven en instanties die onze data verzamelen weten onze naam, geboortedatum, seksuele voorkeur, politieke voorkeur, geschat jaarinkomen, stroomverbruik, -inclusief wanneer, waarvoor en hoelang – om maar wat te noemen. Ze weten naar welke programma’s we kijken, waarvoor of waartegen we verzekerd zijn, waar we geld aan uitgeven en op welk moment we dat doen. Ze weten wanneer we ons waarheen verplaatsen en of we dat met de auto, een Uber, een leenfiets of het openbaar vervoer doen. En ze weten nog veel en veel meer. Ze verzamelen die data via apparaten die we niet open kunnen maken, via code die we niet kunnen lezen, via algoritmes die geheim zijn.
Met onze gegevens worden zakken vol geld verdiend. Ze worden verkocht en gekocht. Wij weten niet door wie en we weten niet aan wie. Maar ongetwijfeld ook door en aan mensen, bedrijven en politiek leiders , die niet altijd het beste met ons voor hebben.
Datahandel is maar een van de aspecten die in Het internet is stuk aan bod komen. Ik zeg: lees dat boek. Al word je er, ondanks die optimistische afsluiter, niet bepaald vrolijk van.
We gingen naar Amersfoort want er was iets met Friso zijn vader. Het bleek een boekpresentatie te zijn over diens leven en werk en de opening van een tentoonstelling, samengesteld door de schrijver van het boek, Wichard Maassen.
Schilderijen, reclamefilmpjes, boekomslagen, platenhoezen, uithangborden, Max Keuris maakte het allemaal. Hij leed aan een rusteloze natuur en had, vermoed ik, een grote bek. In het boek wordt hij een onstuimig mens genoemd.
Zijn zoon – we mogen wel stellen dat de uitdrukking als twee druppels water hier van toepassing is – is ook onstuimig en kan ook van alles, maar vooral heel goed fotograferen. Een aantal foto’s is onderdeel van de tentoonstelling. Op zijn website staan er nog veel meer, waaronder een prachtige serie over nóg een Keuris : Friso’s halfbroer Tristan. Oudste zoon van vader Max.
De fantastische componist kwam er op de boekpresentatie een beetje bekaaid van af. Twee finalisten van het naar hem vernoemde concours speelden iets maar daar was geen noot bij die door Tristan Keuris geschreven was. ‘Te moeilijk’ was de verklaring. Het Keuris Concours bleek voor amateurs. Waarom voor deze ene keer niet één profi ingehuurd om die bijvoorbeeld, zijn Canzone te laten spelen?
Enfin. Ga naar de tentoonstelling om de schilderijen te zien en het boek te kopen waarin naast het levensverhaal en het werk van de kunstenaar, ook de strijd van de weduwe aan de orde komt, die ‘het BKR-werk’ wilde terugkopen.
Ook te zien: het hieronder door Max Keuris geregisseerde, ontzettend lieve, maar vooral ook muzikaal zo ontzettend goed in elkaar zittende reclamefilmpje. Afkomstig uit de Dollywoodstudio, waar hij als art-director werkzaam was.
Dansen op muziek van Bach wordt op een podium vrijwel altijd iets oubolligs in een rare jurk of een choreografie die zwakker is dan de muziek waarop die wordt uitgevoerd en daarom ergernis opwekt. Daar is bij de Brandenburgse concerten van Rosas, het gezelschap van Anne Teresa de Keersmaeker absoluut geen sprake van.
In een volledig eigen danstaal heeft Anne Teresa de Keersmaeker de Brandenburgse Concerten gevangen in menselijke beweging. Huppelen, rennen, lopen, zwieren, draaien. Het lijkt willekeurig maar dat is het niet. Als je goed kijkt zie je de architectuur van de compositie. Stemmen die zich losmaken en weer opgaan in het geheel, sequensen, versieringen, inzetten en versieringen. Het is allemaal zichtbaar.
Ik zag de voorstelling tijdens het Holland Festival in Carré. Hij duurde 2 uur zonder pauze. Blij als een kind huppelde ik naar huis. Daar vond ik een illegale download. Stap eens in rond 36:50, als het derde Brandenburgs Concert inzet en zet volgende keer als je gaat hardlopen, Bach op je playlist.
De voorstelling is nog te zien in het theater. Ga kijken. Als je niet kunt, hoop dan dat hij wordt hernomen.
https://www.rosas.be/nl/productions/654-the-six-brandenburg-concertos
“Er hangt een stroperige, weeë lucht en er ligt een vlies op de hemel zoals het vlies over de ogen van de blinden ligt. De gletsjer hoest, de bergen ontpoppen zich als een woeste, wrede godheid die de mensen straft omdat ze zich hebben willen meten met wat sterker is dan zij.
uit : Nawoord van de vertaler
De grote angst in de bergen van de Zwitser Charles-Ferdinand Ramuz is een prachtig, sprookjesachtig, ‘bij vlagen hallucinatoir’ geschreven boek waarin zich niet minder dan een ramp voltrekt. De vertaling van Rokus Hofstede is prachtig.
Tot mijn grote vreugde bewoont Hofstede samen met Martin de Haan een virtuele schrijfkamer: Blog en archief, ramsjwinkeltje en privé-encyclopedie. Lang leve het internet.
Voor diegenen die ook een brede belangstelling hebben: Charles-Ferdinand Ramuz schreef nog veel meer, waaronder de tekst van Stawinsky’s Histoire du soldat, hieronder waarschijnlijk in de vertaling van Martinus Nijhoff.
Dit is Olga. Officieel heet ze Kompas Olga 800 maar ik vind Olga toch vriendelijker klinken. Olga houdt niet van aandacht, het liefst houdt ze zich onzichtbaar in de stal. Dat lees ik op Over Koetjes en Kalfjes, het blog van boerin Hendrika.
Ik denk niet dat het werk van boerin Hendrika de goedkeuring van de Partij voor de Dieren kan wegdragen, Olga staat op de foto omdat ze 100.000 kg melk heeft geproduceerd. Toch kijk ik graag op Hendrika’s blog. Het is er zo lekker rustig. De foto’s zijn mooi. En er wordt met liefde over de dieren gesproken.
Maar tegenwoordig is Hendrika vooral actief op Twitter. Dat is logisch maar wel jammer. Want retweets, filmpjes, nieuws, opmerkingen over actualiteiten zijn toch anders dan een serie foto’s over mist of een lang bericht over suikerbieten.
Gaan. Gaan. Gaan. Allemaal naar The Favourite gaan. Kies voor een bioscoop met een groot scherm en een goede geluidsinstallatie want in deze fantastische film klinkt echt prachtige muziek. Op Wikipedia en IMDB komt die muziek er, wat naam en toenaam betreft, nogal bekaaid vanaf. Op de aftiteling zijn componist en compositie heel kunstzinnig, volkomen onleesbaar vormgegeven. Gelukkig kwam ik bij Tunefind terecht. Ik wist niet dat die site bestond maar handig is die wel. ‘Wat is dat ook alweer’ dacht ik, toen ik de bioscoop uitliep. Nu weet ik het weer.
