Esther Steenbergen

gitariste met iets te brede belangstelling

VOOR DOE HET ZELVERS

Uit je hoofd leren spelen: tergend langzaam studeren

Ik leer een stuk op verschillende manieren uit mijn hoofd. Sommige manieren gaan vanzelf, andere manieren moet ik forceren. Ik leer de melodie, het ritme, ik onthoud hoe het klinkt, hoe het eruit ziet. De bladspiegel van de bladmuziek, de baslijn, de harmonieën. De beweging die mijn vingers maken.

Ook studeer ik alle passages tergend langzaam met metronoom. Terwijl ik de ene noot speel, stel ik me de volgende noten voor. Hun plek op de hals, hun naam, hun functie. Steps ahead noem ik dat.

Als je een stuk regelmatig op zijn ‘steps ahead’ studeert, leer je steeds verder vooruit te denken. Na een tijd kun je je het hele stuk, noot voor noot voorstellen. Zonder dat er een gitaar aan te pas komt.

Steps ahead is bijzonder effectief. Je leert er heel snel van spelen en je wordt er super trefzeker van omdat je precies weet waar je naar toe moet. Het is ook goed tegen de zenuwen want je weet dat je het stuk, van voor naar achter, van links naar rechts, door en door kent.

schildpadden_robert jacob gordon

Afbeelding: Robert Jacob Gordon (foto:rijksstudio)

vaste relatie: elk jaar concerten

De meeste ensembles proberen elk seizoen opnieuw de wereld te veroveren met een brief en een nieuw programma. Met een leuk foldertje en een verhaaltje over waarom het toch allemaal zo bijzonder is.

Maar Johan Dorrestein die van elke club waar hij voor werkte een succes maakte zei, toen ik hem vroeg hoe hij dat voor elkaar had gekregen:

‘Je moet met twintig podia een vaste relatie aangaan en over en weer bekijken wat je voor elkaar kunt betekenen. Zo heb je elk jaar werk.’

foto: relatiebemiddeling duet

publiciteitsfoto’s

Publiciteitsfoto’s behoren tot één van mijn frustraties. Niemand wil weten hoeveel tijd en geld ik heb besteed aan foto’s die ik nooit gebruikte. Toch moet het er binnenkort weer van komen want zonder foto red je het als zzp-ende GMBB niet. Ik heb er veel over nagedacht en ben in de loop van de tijd ook steeds meer gaan letten op wat anderen gebruiken. Zo kwam ik op deze foto van het Van Dingstee Kwartet terecht.

Ik zou er van alles over zou kunnen zeggen maar dat doe ik niet.

 Behalve dat die me sterk aan een andere publiciteitsfoto doet denken.

Mozart Symfonie

amsterdam guitar trio cd-mozart
mozart

Het Amsterdams Gitaartrio gaf zijn laatste concert in 2003 maar tot op de dag van vandaag krijg ik verzoeken voor partituren van hun bewerkingen. Helaas zijn die er nauwelijks. De bewerkingen, gemaakt door Olga en Helenus waren onderhevig aan talloze veranderingen. We bleven de partijen verfijnen en verbeteren en pas wanneer we het idee hadden dat de bewerking af was, maakte ieder voor zich, zijn eigen partij. Deze losse partijen zijn maar zelden bijeengebracht in een partituur.

Maar afgelopen week, terwijl ik op zoek was naar iets anders, vond ik een complete bewerking van een vroege Mozart Symfonie.  Voor diegenen die het willen spelen, bij deze:

Allegro Spirituoso
Andante
Menuet
Presto

Als je wilt weten hoe het klinkt: luisteren

Oefenen moet je leren

Oefening baart kunst. Maar ook oefenen moet je leren. Oefenen leer je door het elke dag te doen. Niet alleen als het regent. Niet alleen als je er zin in hebt. Maar elke, elke dag.

Vergelijk het maar met tandenpoetsen. Niet poetsen betekent gaatjes en op den lange duur een kunstgebit. Niet oefenen betekent nooit echt goed gitaar leren spelen.
Oefen en poets elke dag. Het liefst op een vaste tijd. En vraag je vooral niet af of je het wel leuk vindt.

Houten been

van_Limburg_Stirum_houten_been
van Limburg Stirum (foto: hard papier)

Een pianist heeft zichzelf in de aanbieding.
– Mooi!  zegt programmeur, sluit maar aan in de rij.
– Maar ik speel zo prachtig
– Dat doen ze allemaal
– Ik studeer 8 uur per dag!
De programmeur kijkt op zijn horloge.
_ Ik heb bij de belangrijkste docenten op les gezeten.
…

– Ik ben met vlag en wimpel geslaagd voor het conservatorium en heb een groot aantal belangrijke concoursen gewonnen.
– …
– Ik heb cd’s gemaakt, prachtige recensies ontvangen,  de een nog lovender na de ander…
– Zou u zo vriendelijk willen zijn om weg te gaan, ik heb nog meer te doen.

– En ik heb een houten been.
– Een houten been …?

Opgetekend uit de mond van Tido Visser . Ik had een idee voor een concert. Leuk, zei hij. Wat is je houten been?

Maak een plan

Nogal veel getalenteerde musici komen niet aan de bak, komen niet voldoende aan de bak of komen met iets aan de bak waar ze helemaal niet mee aan de bak willen komen.

Ze lopen gefrustreerd rond, dichten het ene gat met het andere en verkeren vrijwel permanent in paniek omdat ze hun leven, hun dromen en hun talent als afwaswater in een afvalputje zien verdwijnen.

De een trekt zich terug en gaat wat anders doen. De ander verandert in een om zich heen slaande furie over de ontkenning van zijn of haar talent. Een enkeling eindigt als verbitterde, maagzuurremmers slikkende zuurpruim, de dagen slijtend op de bij het grof vuil weggehaalde tweezitter.

Een deel heeft natuurlijk gewoon pech gehad. Verkeerde tijd, verkeerde plaats. Een ziek kind of een ongelukkige vrouw. Niet thuis toen de telefoon ging voor een snabbel die voorgoed een leven zou veranderen.

Sommigen zijn eenvoudigweg ongeschikt voor het aardse bestaan. Zij hebben zich verloren in de muziek en kwamen er te laat achter dat eten niet uit de hemel valt. Gek genoeg vind je die nog wel eens terug bij een vrouw die de praktische kant van het dagelijks leven voor ze regelt, totdat ze er achter komt dat muziek niet een hobby is waar je je beroep van maakt.

Maar in de meeste gevallen van de niet tot volle wasdom komende, in min of meerdere mate gefrustreerde maar wel degelijk getalenteerde musici, ontbreekt het eenvoudigweg aan een plan. Een plan voor: wat wil ik eigenlijk en hoe kan ik dat bereiken?

Een goede foto

Een goede foto valt op door zijn eigenheid. De foto moet op zichzelf kunnen staan en, heel belangrijk, hij moet in de smaak vallen bij de jongens en meisjes van de art-direction, want zij kiezen welke foto’s in de programmaboekjes en uitgidsen worden opgenomen. Een foto moet intrigeren. Je moet willen blijven kijken.

Aldus Paul Koeleman.

Toen ik mijn nieuwe foto voor het eerste keer zag moest ik er eerlijk gezegd even aan wennen. Maar toen Mijnheer Gitaar hem op Times Square zette, was ik behoorlijk onder de indruk.

Een manager

Sinds 1998 organiseer ik Meesters op de gitaar, de internationale gitaarserie in de kleine zaal van het Concertgebouw. De serie bestaat uit drie concerten per seizoen. Sommige gitaristen vragen zelf of ze in de serie kunnen spelen. Anderen hebben daar een manager voor.

Op een ochtend werd ik gebeld door iemand’s manager. Hij vroeg of de gitariste die hij vertegenwoordigde in de komende serie kon spelen. Ik zei dat dat niet kon. De komende serie was al geprogrammeerd. Bovendien had ik haar nog nooit horen spelen. Ook dacht ik, omdat ze (nog) niet zo bekend is, dat ze niet genoeg publiek zou trekken.

Een dag later kreeg ik een mailtje: ik had haar wel degelijk horen spelen. Ik was gewoon te bang om haar uit te nodigen omdat ze een veel betere gitariste was dan ik.

Ik heb nog op haar website gekeken of er een direct telefoonnummer op stond. Dan kon ik haar  uitleggen dat dit waarschijnlijk niet de meest effectieve manier was om concerten te krijgen. Maar het enige telefoonnummer dat er op stond was het zijne.