boeken lezen

Het internet is stuk

‘We zijn de dode olifanten die achterblijven wanneer het ivoor er zonder pardon is afgesloopt.’
Een metafoor van Marleen Stikker uit Het internet is stuk, haar boek met de optimistische ondertitel: maar we kunnen het repareren.

Het internet is stuk bestaat uit drie delen: De opkomst van het internet, aan de hand van een beschrijving van de Digitale Stad waar Stikker ‘burgemeester’ van werd. Een angstaanjagend middendeel waarin de huidige stand van zaken wordt besproken, en een optimistische afsluiter. Die doet na alle datahandel, surveillance capitalism, artificial intelligence en door dictators gefinancierde start ups die onze samenleving ontwrichten nogal naïef aan. Maar Marleen Stikker heeft er meer verstand van dan ik. Daar hou ik me dan maar aan vast.

Datastropers

Als iets gratis is, ben je zelf het product. Dat dringt maar heel langzaam tot de mensheid door. Maar onze data worden niet alleen door ‘gratis’ diensten verzameld. Het gebeurt permanent. Op straat, in de winkel, op het vliegveld of station. Via onze telefoon, computer of leasefiets.

Bedrijven en instanties die onze data verzamelen weten onze naam, geboortedatum, seksuele voorkeur, politieke voorkeur, geschat jaarinkomen, stroomverbruik, -inclusief wanneer, waarvoor en hoelang – om maar wat te noemen. Ze weten naar welke programma’s we kijken, waarvoor of waartegen we verzekerd zijn, waar we geld aan uitgeven en op welk moment we dat doen. Ze weten wanneer we ons waarheen verplaatsen en of we dat met de auto, een Uber, een leenfiets of het openbaar vervoer doen. En ze weten nog veel en veel meer. Ze verzamelen die data via apparaten die we niet open kunnen maken, via code die we niet kunnen lezen, via algoritmes die geheim zijn.

Met onze gegevens worden zakken vol geld verdiend. Ze worden verkocht en gekocht. Wij weten niet door wie en we weten niet aan wie. Maar ongetwijfeld ook door en aan mensen, bedrijven en politiek leiders , die niet altijd het beste met ons voor hebben.

Datahandel is maar een van de aspecten die in Het internet is stuk aan bod komen. Ik zeg: lees dat boek. Al word je er, ondanks de optimistische afsluiter, niet bepaald vrolijk van.

De grote angst in de bergen

“Er hangt een stroperige, weeë lucht en er ligt een vlies op de hemel zoals het vlies over de ogen van de blinden ligt. De gletsjer hoest, de bergen ontpoppen zich als een woeste, wrede godheid die de mensen straft omdat ze zich hebben willen meten met wat sterker is dan zij.

uit : Nawoord van de vertaler

De grote angst in de bergen van de Zwitser Charles-Ferdinand Ramuz is een prachtig, sprookjesachtig, ‘bij vlagen hallucinatoir’ geschreven boek waarin zich niet minder dan een ramp voltrekt. De vertaling van Rokus Hofstede is prachtig.

Tot mijn grote vreugde bewoont Hofstede samen met Martin de Haan een virtuele schrijfkamer: Blog en archief, ramsjwinkeltje en privé-encyclopedie. Lang leve het internet.

Voor diegenen die ook een brede belangstelling hebben: Charles-Ferdinand Ramuz schreef nog veel meer, waaronder de tekst van Stawinsky’s Histoire du soldat, hieronder waarschijnlijk in de vertaling van Martinus Nijhoff.

Joseph Roth

Nooit was ik zo onder de indruk van een schrijver als van Joseph Roth. Hij schrijft zonder inleiding over het verloren gaan van zijn geliefde wereld waarvan hij wist: die komt nooit weerom. Hij groeide op in het Oostenrijks-Hongaarse Rijk.

Zijn beschrijving van het uiteenvallen daarvan doet denken aan ons eigen Europa, dat te groot is geworden en onbestuurbaar lijkt en verstrikt is geraakt in haar eigen regels en wetten en verguisd wordt, zelfs door politici die van haar houden, maar die enkel om stemmen te winnen, meehuilen met de wolven in het bos en nu het tij niet meer lijken te kunnen keren.

Joseph Roth’s boeken verschenen in Nederland bij Atlas Contact en bij Bas Lubberhuizen. Zijn Gesammelte Werken worden door Scheltema voor €11,95 bij u thuis bezorgd.

Ik ben niet de enige die door Joseph Roth is gegrepen. Er is een internationaal Joseph Rothgenootschap en ook een Vlaams-Nederlands Joseph Roth Genootschap .

“de sceptische lichtzinnigheid, de melancholieke waanwijsheid, de zondige nonchalance, de hoogmoedige verlorenheid, allemaal tekenen van de ondergang die wij toen nog niet zagen komen. Boven de glazen waar we overmoedig uit dronken, kruiste de onzichtbare dood reeds zijn knokige handen. “

Uit Kapucijner Crypte, vertaling Wilfred Oranje

Leerzame middag

zeldzame aarden,sandro veronesi — Zeldzame aarden, Sandro Veronesi, vertaling Rob Gerritsen.

De auteur van bestseller Kalme Chaos vond dat men hoofdpersoon Pietro Paladini wel erg sympathiek was gaan vinden. Ten onrechte, aldus zijn schepper. Daarom schreef hij Zeldzame Aarden. Zodat het beeld zou worden worden bijgesteld.

Sandro Veronesi wil zijn door Rob Gerritsen in het Nederlands vertaalde boeken, in het Italiaans laten terugvertalen en vermoedt dat dat een beter boek op zal leveren dan zijn eigen origineel.

Rob Gerritsen begint gelijk met vertalen en weet, terwijl hij daarmee bezig is, niet hoe het verhaal verlopen zal. Dat houdt het spannend, zegt hij.

Volgens Veronesi is de opera er debet aan, dat de XXste eeuwse, Italiaanse literatuur, zo ‘armoedig’ is. ‘Terwijl er in de rest van Europa, romans werden geschreven hield het literair potentieel van Italië zich in de XIXe eeuw bezig met het schrijven van libretti.’

Ja ja. De uitreiking van de Europese Literatuur Prijs aan Sandro Veronesi en Rob Gerritsen was bijzonder informatief.

rob gerritsen en sandro veronesi bij uitreiking europese literatuurprijs 2016 — Rob Gerritsen vertaalt voor Sandro Veronesi de toespraak tijdens uitreiking Europese Literatuurprijs

Kolkata bloemenmarkt

We steken met een pont de Hooghly over en lopen terug over de brug. We lopen de dragers in de weg, die op hun hoofd, vracht van het station naar de bloemenmarkt brengen. Je kunt van de markt prachtige foto’s maken die in een reisgids niet zouden misstaan. Maar als je uitzoomt, ziet het er heel anders uit.

hotel

Dat geldt ook voor het hotel dichtbij het vliegveld, waar we slapen omdat we de volgende ochtend vroeg moeten vliegen. Het is nieuw en onpersoonlijk. Een hotel zoals je ze overal ter wereld aantreft. Maar als je de gordijnen opendoet ziet het er opeens toch heel Indiaas uit.

The white tiger

Tot zover de berichten over India. Nog een paar tips. Als je gaat moet je op tijd een visum aanvragen, je in laten enten en malariapillen meenemen. Drink nooit water uit de kraan. Eet liever geen vlees. Heb je tijd en wil iets meer over India te weten komen lees dan A Suitable Boy in plaats van de Lonely Planet. Maar wat je ook doet, lees in ieder geval The White Tiger. The White Tiger kun je niet, niet lezen. The White Tiger van Aravind Adiga is verplichte literatuur voor iedereen die naar India gaat.