gitariste met iets te brede belangstelling
Ziet een kikker iets eetbaars dan hapt hij. Ziet die niets eetbaars dan stapt hij naar voren. Staat er iets in zijn gezichtsveld, dan stapt die opzij. Zegt Victor Lamme, hoogleraar cognitieve wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam in De vrije wil bestaat niet.
Afgelopen weekend las ik Van hoge naar nieuwe kunst waar afgelopen voorjaar nogal veel over te doen is geweest. De auteur beweert dat het klassieke concert ten dode is opgeschreven. Er komt geen jong publiek meer op af en het publiek dat wel komt bestaat alleen maar uit oude mensen. De wereld van de klassieke muziek is een tikkende tijdbom en iedereen doet alsof zijn neus bloedt.
Het boek, schrijver Abbing noemt het een essay, is een vrucht van de Boekmanleerstoel die hij bekleedde aan de Universiteit van Amsterdam. Een wetenschappelijk werk waarin Abbing mensen aanvalt die naar klassieke muziek concerten gaan en betwijfelt of ze wel van muziek genieten.
Stil zitten
Dat je geacht wordt stil te zitten bij een (klassiek) concert is zo gek nog niet. Een mens kan namelijk maar één ding tegelijk.
Naar muziek moet je luisteren. Naar bewegend beeld moet je kijken. Voeg je muziek en bewegend beeld samen dan wint het laatste. Zo maakt de videoclip van de muziek die zij promoot, achtergrondmuziek en wekt de televisieregistratie van een concert de indruk dat het een saaie boel is. Een hand hier. Een dirigent daar. Daar vul je geen twee uur televisie mee.
Hans Abbing vertelt dat hij als student op de kunstacademie naar concerten ging om muzikanten te tekenen. Bij twee klassieke concerten werd hem verzocht hiermee op te houden.
Abbing vindt dit een illustratie van het ‘intolerante, strenge, eredienstachtige karakter’ van het klassieke concert. Iets anders doen dan stil zitten luisteren zou als oneerbiedig worden ervaren en irritatie opwekken.
Mij lijkt het waarschijnlijker dat de luisteraar wilde luisteren naar de muziek in plaats van naar een tekenende Hans Abbing moeten kijken. Want bewegend beeld wint altijd. Ook als je dat niet wil.
Aandacht
Volgens Hans Abbing is er bij klassieke concerten geen communicatie tussen musici en het publiek en laten popconcerten zich goed vergelijken met klassieke concerten omdat het in beide gevallen om muziek gaat en de hoogst opgeleiden onder het publiek oververtegenwoordigd zijn.
Waar haalt zo’n man het vandaan vraag je je als gitariste met brede belangstelling af. Niet uit de praktijk zo blijkt.
Saxofonist Ties Mellema vroeg Abbing waarom hij toch zo de nadruk legde op concerten van symfonie-orkesten terwijl de klassieke muziekpraktijk uit zo veel meer bestaat. Het antwoord was even simpel als ontluisterend. Abbing wilde gewoon een beetje aandacht voor zijn boek. Naar een concert van bijvoorbeeld het NBE was hij nog nooit geweest.
