gehoord-gezien-gelezen

Philipp Franz Von Siebold

Geboren en getogen in Leiden maar van het Sieboldhuis had ik nog nooit gehoord. Inmiddels weet ik alles van de naamgever en binnenkort ga ik over hem schrijven: Philipp Franz Von Siebold. Er bestaat een link tussen tussen ons; tussen Mijnheer Siebold, mij en zijn sympathieke museum aan het Rapenburg.

Tot 29 mei klinkt mijn Sakura als achtergrondmuziek bij de tentoonstelling Binnenstebuiten en ligt de cd in de – exit through – the giftshop.

Gistermiddag ben ik wezen kijken: kunstwerken van Mieke de Waal in de vorm van kimono’s. Soft sculptures noemt ze het zelf. Bepaald geen optreedkleedjes, zal ik maar zeggen.

stuur mij Esther’s nieuwsbrief

MuzyQ

Jaren geleden kwam ik Robin Lemmers tegen. Ik kende hem nog uit het jaar nul, een periode waarin ik stage liep op de IJsbreker. Het antwoord op mijn vraag wat hij tegenwoordig deed was een elevator pitch over een gebouw met oefenruimtes, studio’s en andere faciliteiten voor musici en muzikanten. Dat leek mij veel te mooi om waar te zijn en dus een beetje zonde van Robin zijn tijd. Maar dat zei ik niet. Ik zei ‘Goh wat leuk! Ik ben benieuwd.’ Ik heb er daarna niet meer aan gedacht totdat er berichten begonnen te verschijnen over een stadsdeel, een deelraad en problemen bij de bank. ‘Verdomd’, dacht ik, ‘het is hem gelukt!’

Inmiddels is het gebouw volop in gebruik. Ook het concours van afgelopen zaterdag vond er plaats. Het is een fantastische plek geworden die mij deed denken aan de tijd dat ik nog op het conservatorium zat. Er hangt inspiratie in de lucht en er loopt van alles rond. Introverte gitaarjongens en Ton Koopman, vioolkinderen en Abdelkader Benali, radio- en televisieproducenten, swingende soulmeisjes en ook Eric Vaarzon Morel kwam ik er tegen. Hij ging even studeren terwijl zijn dochter een cursus aan het volgen was. Het gebouw voorziet zoals dat heet, in een behoefte.

Maar de problemen zijn gebleven en nu staat het gebouw te koop. Als de jackpot van de afgelopen trekking van de Staatsloterij wèl zou zijn gevallen en dan ook nog eens op míjn lot, zou ik het hebben gekocht. Want MuzyQ is echt te gek. Robin heeft er voor zover ik weet, noodgedwongen, niets meer mee te maken.

schaduwkant aan overheidsdraagvlak

De voormalig directeur van de VSCD is voor zichzelf begonnen en houdt op zijn site een blog bij. Zo kwam ik als gitariste met brede belangstelling bij China weet heel goed waarom kunst gesubsidieerd moet worden terecht.

Hierin vertelt Hans Onno van den Berg dat de Chinese overheid miljoenen spendeert aan o.a. het prestigieuze National Center for the Performing Arts (NCPA) en ook nog eens geld overheeft voor lokale initiatieven, zoals een fietsmuseum.

Kijk, concludeert de schrijver, in tegenstelling tot Nederland is er in China wél draagvlak voor overheidsfinanciering van de kunsten en hij citeert de tekst die de overheid bij de ingang van het NCPA heeft aangebracht

in China vindt de overheid het niet alleen gerechtvaardigd (veel) overheidsgeld aan kunst uit te geven omdat kunst ‘het culturele leven van de bevolking verrijkt’, of zelfs ‘het leven verandert’, maar er mag zelfs geld worden uitgeven aan mislukkingen om van fouten te kunnen leren en ‘elke dag de perfectie dichter te benaderen’.

De Chinese overheid is blijkbaar ook van mening dat niet alle kunst het publiek dient, sommige kunstenaars zet zij gevangen of ontneemt ze het recht op vrije meningsuiting.

Naar aanleiding van het artikel realiseerde ik me dat het gevaar van overheidsbemoeienis als argument in Nederland nooit aanwezig is in discussies over (bezuinigingen op) de kunstbegroting. We vertrouwen de overheid. Het komt niet eens in ons op dat ‘overheidsdraagvlak’ voor de kunsten ook een ‘schaduwkant’ kan hebben.

Bovenstaand verscheen in februari 2013.
Update april 2019. Links aangepast en pedante toontje veranderd.

Update augustus 2019. I.M. Hans Onno van den Berg

kinderen

Ik heb ze niet. Maar ik ken er wel een paar. Neem nou mijn grote kleine vriend. Hij is creatief, intelligent en muzikaal. Komt altijd origineel uit de hoek, weet iedereen met zijn charmes in te pakken en lokt enorme knuffelpartijen uit omdat hij zo schattig is. Er zijn rapporten vol over hem geschreven. Want hij ziet niet goed, praat onduidelijk, heeft overgevoelige oren, is superbeweeglijk, heeft vaak een snotneus, zit overal aan, luistert niet goed en kan zich behalve als hij mag doen waar hij zich werkelijk voor interesseert, maar moeilijk concentreren. Hij past niet binnen de marges van, door mensen die er verstand van hebben, vastgestelde criteria.

Ik vraag me wel eens af wat er van hem terecht gaat komen. Ik kom meestal uit op twee mogelijkheden. Hij wordt een groot kunstenaar. Of hij wordt tewerkgesteld op een sociale werkplaats. Hij is een van de redenen waarom ik onderstaand fragment nauwelijks met droge ogen aan kan zien.

dit fragment komt uit Schools kill creativity , een fantastische en grappige lezing van Ken Robinson op TED

Presentatie Present

‘Decadent’, vond Simon Reinink het voorbeeld van Handel’s Watermusic uitgevoerd door een orkest op een ponton in een zwembad in Leeds. Maar andere voorbeelden waren ‘zeker inspirerend’.

foto: John Baron/guardian.co.uk

De bezoekersaantallen voor klassieke muziek lopen ‘dramatisch’ terug en volgens Johan Idema komt dat mede door de manier waarop klassieke muziek wordt gepresenteerd. Tijdens de behoorlijk traditioneel gepresenteerde presentatie van zijn boek Present, toonde hij foto’s van concerten waarvan de presentatie anders is. Hoognodig volgens Norman Lebrecht, de angry old man van de klassieke muziek die het voorwoord schreef, want ‘mensen kijken met plezier drie uur naar The Lord of the Rings maar ervaren tien minuten luisteren naar een klassiek concert als straf’ . Speak for yourself zou ik als gitariste met brede belangstelling willen zeggen en kom rond Pasen eens naar Nederland waar de kaarten voor de talloze Mattheusen niet aan te slepen zijn.

Maar natuurlijk heeft Idema een punt. Hij gaat er alleen een beetje aan voorbij, dat een bezoek aan de concertzaal een belevenis op zich kan zijn en vergeet te melden dat de traditionele vorm zoals Cas Smithuijsen opmerkte niet voor niets is ontstaan. Ook wekt hij de schijn dat er nog niet zo veel ‘anders’ gepresenteerde concerten zijn, zodat Ties Mellema zich afvroeg of we weer in een Hans Abbingachtige discussie terecht zijn gekomen. Dat was volgens de schrijver niet het geval. In de seizoensbrochures van de Nederlandse podia was hij nauwelijks iets anders dan ‘traditionele’ concerten tegengekomen. Willemijn Mooi merkte op dat niet alle concerten in seizoensbrochures staan en als gitariste MBB vraag ik me af of je aan de vermelding in de brochure kunt zien hoe de presentatie zal zijn.

Maar genoeg kritiek. Het is een leuk boekje. Veel voorbeelden zijn wat men in de toneelwereld rood op rood noemt , een concert over bruiloftsmuziek als bruiloft weergegeven – wat aan Johannes Leertouwer de opmerking ‘laten we in godsnaam ruimte houden voor de binnenwereld’ ontlokte – maar bij andere voorbeelden was ik graag aanwezig geweest.

Met zijn aanbeveling -niet alleen nieuwe presentatievormen bedenken maar deze omvormen in duurzame verdienmodellen – kan niemand het oneens zijn. Helaas vertelt hij er niet bij hoe en dat is op zijn zachtst gezegd nogal jammer. Want wie betaalt die musicus in de huiskamer? Hoe komt de koperblazer aan de rand van het bassin in Central Park aan zijn geld? Misschien dat Idema daar ook eens een boek over kan schrijven. Dan bestel ik bij deze het eerste exemplaar.

Abonneer op BlogBerichten

Dubbel boekhouden

Het begint met een kras op de gevel en gaat van kwaad tot erger. Christie Malry houdt een grootboek bij waarin hij zijn persoonlijke rekening met de maatschappij vereffent.

Aan de debetkant noteert hij het onrecht dat hem is aangedaan – een onheuse bejegening van zijn directeur is de eerste van een lange lijst – aan de creditkant de schade die hij toebrengt met vergeldingsmaatregelen. Die zijn niet mis. Aan het opmaken van zijn tegoed komt hij dan ook niet toe.

Ik heb het over De dubbele boekhouding van Christie Malry, een boek van B.S. Johnson.

Postmoderne Hutspot

Jan Marijnissen vindt het belangrijk dat de mensen weten dat de Gouden Eeuw na de Middeleeuwen komt. Onderwijs ligt voor de hand, maar Jan Marijnissen zag meer in een Nationaal Historisch Museum. Nu staat er in Amsterdam best een behoorlijk museum dat vrij veel aandacht aan de nationale historie besteedt maar dat is vast veuls te elitair voor Jan. Alhoewel het ook nog mogelijk is dat hij daar nooit is geweest.

Dat was namelijk het geval met het Zuiderzee Museum al weerhield hem dat er niet van, de directeur te verwijten daar ‘een postmoderne hutspot’ te hebben gecreëerd.

‘Informatie uit tweede hand’, verklaart Jan later, als hem wordt gevraagd waarom hij diezelfde directeur zijn diensten aanbiedt als ‘verkenner in het politieke krachtenveld.’ Nadat de directeur Jan’s aanbod heeft aangenomen denkt Jan ‘Ik ga er toch eens kijken.’

En ach, ‘het feit dat hij daar een paar huisjes opgetooid heeft met kledingstukken en zo, dat vonden sommige mensen niet gepast. Nou ik vind het Spielerei…’

Een leerzaam uitstapje dus voor iemand die eerder zijn bezorgdheid over de plannen van de directeur verwoordde met ‘Laten we ons hoeden voor het hobbyisme van een stel nieuwlichters‘.

De diensten van Jan hebben de directeur en zijn Nationaal Historisch Museum niet geholpen. Na jaren ruziemaken, stapels bouwplannen en talloze haalbaarheidsonderzoeken, bestaat het museum uit niet meer dan een website waar op te lezen valt dat er geen redactie meer op zal worden gepleegd.

Ik weet niet of de directeur daar zelf erg rouwig om is. ‘Ik hou niet van het woord nationaal… historisch vind ik overbodig, omdat je dat ook op een andere manier kunt zeggen… en museum is natuurlijk een prima woord maar ook niet echt nodig’.

Zo maar een uitspraak van Erik Schilp , directeur van het Nationaal Historisch Museum, gehoord in een fantastische documentaire van Michiel van Erp.

power dressing

Weet Evelien van Veen niet welke foto’s de beeldredactie bij haar artikel plaatst? Of is het haar gewoon niet opgevallen? Geen woord over dit bijzondere mannenpak.

Wat bezielt een modeontwerper om een pak in nazi kleuren te ontwerpen? En hoe zit het met dat bijpassend snor-accessoire? Ooit zag ik in een vrouwenblad , Anne Frank afgebeeld als stijlicoon. Is hier sprake van dezelfde onnozelheid? Of hebben we hier te maken met een bewonderaar?

Tweeënzeventig jaar

Picasso was te gast, live op de Engelse televisie. Kijkers konden vragen stellen per telefoon. Een beller vroeg hem om een paard te tekenen. Picasso tekende een paard. Later in de uitzending werd de tekening geveild. Het bracht heel veel geld op. Een volgende beller zei dat Picasso het maar makkelijk had. In één minuut zoveel geld verdienen. Picasso antwoordde: ‘Niet in één minuut. In tweeënzeventig jaar’

Gehoord in Wintergasten

Brazilië

Iedereen speelt er samba, alle vrouwen zijn beeldschoon en er wordt de hele dag caipirinhas gedronken. Ik wil dolgraag naar Brazilië. Gelukkig ben ik geabonneerd op de nieuwsbrief van het SICA en daarin werd ik geattendeerd op een talkshow over de relatie Nederland-Brazilië. Ik had geen idee wat dat inhield maar het kon vast geen kwaad om een kijkje te gaan nemen. Dat hadden er meer gedacht want het was een gezellige drukte met veel (oude) bekenden die ook naar Brazilië wilden.

We leerden dat 2011 het Nederland-Brazilië jaar is. Dat er een Brazilië festival komt, dat het SICA heeft een website heeft gelanceerd ten behoeve van de culturele uitwisseling en het Festival Europalia in het kader staat van Brazilië . Brazilië is hot. Zoveel is wel duidelijk.

Speciaal voor de talkshow waren er drie echte Brazilianen ingevlogen om te vertellen over het leven als festivaldirectrice, architect of acteur. Zij temperden het inmiddels op de tribune ontstane enthousiasme. Zo blijkt er altijd wel ergens een Brazilië jaar te worden georganiseerd, moet er elk jaar weer opnieuw geld bijeen geschraapt worden en is de subsidieregeling voor kunstprojecten niet meer dan een verkapte vorm van marketing voor het bedrijfsleven.

Maar ze vertelden ook dat de groei van de economie hand in hand gaat met een groeiende middenklasse en een steeds groter wordende behoefte aan invulling van vrije tijd en dat het WK voetbal en de Olympische Spelen een blijvende verandering teweeg zullen brengen. Dus zagen ze ook kansen. Voor kunst en cultuur. Al hoopten ze tegelijkertijd dat er niet alleen geld in kunstprojecten zal worden gestopt want aan het onderwijs valt ook nog wel wat te verbeteren.

Het schijnt dat niet iedereen in Brazilië in favela’s woont – die tegenwoordig ‘communities moeten worden genoemd – dat niet alle Brazilianen de hele dag choro’s zingen en dat ze ook niet allemaal even mooi zijn. Want zeiden de Brazilianen, Nederlanders lopen ook niet de hele dag stoned op houten klompen door het tulpenveld.

Geen clichés dus. Maar wat dan wel? vroeg ik mij als gitariste met brede belangstelling af, tijdens de na afloop geserveerde caipirinhas. Wat is er dan wel typisch Nederlands – Braziliaans aan deze culturele uitwisseling behalve het paspoort van de deelnemers?